تمرکز به فرآیند حفظ و نگهداری حواس و توجه به روی یک موضوع خاص گفته می‌شود.
تمرکز توانایی انجام یک کار خاص در لحظه، به جای از این شاخه به آن شاخه پردیدن است. در حالت تمرکز، تمام توجه فرد بر روی یک فکر و ایده خاص متمرکز می‌شود و فرد چیزهای دیگر را فراموش میکند. بعد از انجام این فرایند، ذهن کاملاً متمرکز شده و تنها یک فکر واحد مغز را اشغال میکند. تمام انرژی ذهن بر روی یک فکر جمع می‌شود.
توانایی تسلط بر ذهن و کنترل کردن تمرکز به حالت عادی در اکثر مردم وجود ندارد و نیاز به آموزش و تمرین دارد. انسان نمی‌تواند هر لحظه که می‌خواهد، به ذهنش دستور دهد که بر روی سوژه ای خاص تمرکز کند. با این حال، تمرکز کردن یکی از فعالیت‌های رایج انسان‌ها است و تقریباً هر روز برای همه افراد اتفاق می‌افتد، اما بیشتر حالت خودانگیز و کنترل نشده دارد.
تمرکز واقعی یعنی چه؟
آیا تا کنون به بچه ها در هنگام بازی کردن توجه کرده‌اید؟ آن‌ها حتی صدای شما را هم نمی‌شنوند! چنان غرق در بازی می‌شوند که هر چیز دیگری در دنیا را در آن لحظات فراموش می‌کنند.
وقتی مشغول مطالعه یک کتاب جذاب هستید، صدای فریاد مردم را نمی‌شنوید. حتی اگر کسی شما را صدا کند، متوجه نمی‌شوید. اطراف خود را به کلی فراموش می‌کنید و انگار که هیچ درکی از زمان و مکان ندارید. هنگام نوشتن نامه، تماشای فیلم، بازی شطرنج یا هنگام انجام هر کار دیگری که برایتان جذاب است اصلاً درکی از زمان و مکان ندارید. این یعنی علاقه، شرط اول تمرکز کردن است.
با این حال، تمرکز واقعی چیز متفاوتی است. تمرکز یک فرآیند آگاهانه و عمدی است که طی آن فکرتان را به صورت ارادی، در هر لحظه که بخواهید و بر روی هر موضوعی که بخواهید، به مدت مشخصی و نه فقط برای چند لحظه، متمرکز می‌کنید. تمرکز حواس توانایی متمرکز کردن ذهن نه فقط بر روی چیزها و موضوعات دلچسب مورد علاقه‌تان، بلکه بر روی کارها، وظایف، مطالعات و چیزهای خسته کننده و غیر جذابی است که مجبور به انجامشان هستید. پس علاقه به یک موضوعی را با تمرکز کردن روی کاری اشتباه نگیرید.
