سواد عاطفی (emotional literacy)

تعاریف سواد عاطفی 

• تعریف علمی: توانایی اندیشیدن، تشخیص دادن، اداره کردن، دریافتن و انتقال عواطف خود به‌طور مناسب
• سواد عاطفی یعنی درک درستی از موقعیت داشته باشیم و واکنش عاطفی مناسبی نشان دهیم و اگر خیلی احساساتی و مهربان باشیم و یا خیلی سخت و خشن یعنی سواد عاطفی نداریم.
• ارسطو می‌گوید: «عصبانی شدن آسان است؛ همه می‌توانند عصبانی شوند، اما عصبانی شدن در برابر شخصِ مناسب، به میزان مناسب، در زمان مناسب، به دلیل مناسب و به روش مناسب – آسان نیست!»
• برخورداری از این قدرت که از احساسات و عواطف خود به گونه‌ای استفاده کنیم که قدرت شخصی ما را افزایش دهد و کیفیت زندگی ما و مهم‌تر از آن، اطرافیانمان را بهبود بخشد.
• توانایی درک و همراهی احساسات، عواطف و نیاز‌های روحی خود و دیگران که شامل توانایی مدیریت اضطراب‌،استرس‌، تنش و بحران‌های روحی نیز می‌شود.

از نظر برخی هم معنی یا زیرمجموعه ی هوش هیجانی نقطه مقابل سواد عاطفی، گمراهی عاطفی است.

دلیل اهمیت سواد عاطفی:

حواس پنج‌گانه‌ی ما فقط طیف بسیار کمی از علائم و امواج محیط را دریافت می‌کنند و معمولاً با خطا همراه هستند.

در دنیای امروز انگار وقت برای عاطفه و فکر کردن در رابطه با احساسات نیست. گاهی اوقات از بروز احساسات می‌ترسیم و گاهی اوقات احساساتمان را به‌صورت غیرواقعی بروز می‌دهیم.

سواد عاطفی و احساسات ناب و واقعی

اگر در بروز احساسات افراط‌وتفریط نکنیم می‌توانیم احساسات ناب و واقعی از خودمان بروز دهیم. مخاطبان ما به‌راحتی متوجه بروز احساسات مصنوعی می‌شوند. خنده‌های مصنوعی، حرکت‌های انگیزشی مصنوعی و در کل ادا درآوردن نشانه‌ی نبود سواد عاطفی است.

تقسیم بندی انواع سواد عاطفی

• فردی و درونی

سواد عاطفی فردی شامل توانایی درک هر فرد نسبت به احساسات درونی خود و توانایی مدیریت آن‌ها، به این معنا که شخص با اعتماد به نفس لازم بتواند کنترل بالایی نسبت به نیازهای عاطفی خود، به صورت شخصی و اجتماعی داشته باشد.

• اجتماعی یا بین فردی

• سواد عاطفی اجتماعی شامل توانایی درک احساسات افراد مختلف در اجتماع می‌باشد.
• افرادی که همواره توسط دیگران به عنوان گوش شنوا انتخاب می‌شوند و تاثیرات زیادی بر افکار و احساسات دیگران دارند دارای سواد عاطفی بین فردی بالایی می‌باشد.

در حالت کلی سواد عاطفی شامل چهار مهارت می‌باشد

• داشتن آگاهی نسبت به احساسات خود
• داشتن آکاهی نسبت به احساسات دیگران
• توانایی داشتن آگاهی نسبت به اطرافیان و اجتماع
• توانایی اقدام به حل مشکلات احساسات خود و افراد دیگر

راه‌های بالا بردن سواد عاطفی

• یک لیست از احساسات خود تهیه کنید
• برای بیان احساسات خود توانایی لازم را کسب کنید
• مدیریت احساسات منفی خود را بیاموزید
• به حرف‌های دیگران گوش بسپارید و به آن‌ها دقت کنید
• از حرکات افراد حس آن‌ها را بفهمید