مطالعه مفید چیست؟
برای خیلی از ما پیش آمده که گرچه فکر کرده‌ایم به خوبی برای امتحانی آماده‌ایم، اما زمانی که برگه سوال جلوی ما قرار گرفته متوجه شدیم که انگار هرچه خوانده بودیم از یادمان رفته است! اما دلیل این اتفاق چیست؟ آیا به اندازه کافی درس نخوانده‌ایم؟ آیا منابع خوبی برای مطالعه انتخاب نکرده بودیم؟ شاید هم باید بیشتر تمرین می‌کردیم. دلیل همه این موارد این است که ما هنوز نمی‌دانیم مطالعه مفید چیست و چگونه مفهومی درس بخوانیم. شما هم اگر دوست دارید بدانید چگونه میتوان مفید درس خواند و موفق شد، بهتر است تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
تعریف مطالعه مفید چیست؟
مطالعه مفید به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود، که میزان یادگیری شما را از مطلبی که خوانده‌اید افزایش دهند. این استراتژی‌‌ها صرفا مخصوص زمانی که در حال درس خواندن هستید نیستند. بلکه برخی از آنها به طور کلی می‌توانند سبک زندگی شما را تغییر دهند. در ادامه ۷ مورد از این راهکارها را با هم بررسی می‌کنیم که عبارتند از:
- برنامه ریزی
- هدف‌گذاری
- تمرکز و محیط
- استفاده از تکنیک‌های مطالعه
- استراحت در بین مطالعه
- خواب کافی
- عدم انجام کارها در دقیقه ۹۰
برنامه ریزی در اولین گام
اولین نکته‌ای که حتی قبل از شروع مطالعه باید به آن توجه داشته باشید، داشتن یک برنامه مناسب است. در واقع برنامه ریزی باعث خواهد شد که شما در حین مطالعه سر در گم نباشید و از ابتدا کار خود را با نظم شروع کنید. بهتر است که برای درک بهتر این موضوع به نکات زیر توجه کنید:
- حتما برنامه‌ای تنظیم کنید که از پس آن بربیایید.
- سعی کنید برنامه شما بخشی‌های مختلفی از مطالبی که باید مطالعه کنید را شامل شود.
- به جای آنکه کلا یک برنامه داشته باشید، سعی کنید هر یک ماه یکبار برنامه خود را به روز کنید.
- حتما در بین ساعت‌هایی که برای مطالعه تعیین کرده‌اید، زمانی را برای استراحت کردن اختصاص دهید.
- تمام تلاشتان را به کار گیرید که به برنامه خود پایبند بمانید.
فراموش نکنید که یک برنامه خوب می‌تواند درست مثل یک نقشه‌راه، مسیر شما را به خوبی مشخص کند. پس به اندازه کافی برای نوشتن آن وقت بگذارید.
هدف‌گذاری
دومین چیزی که باعث افزایش کیفیت مطالعه ما می‌شود، داشتن هدف است. در واقع اگر قرار است یاد بگیریم که مطالعه مفید چیست باید قبل از ان با هدف‌گذاری و نحوه آن هم آشنا شویم. نکات زیر می‌توانند به شما کمک کنند تا اهداف بهتری را برای خود انتخاب کنید:
- مانند برنامه‌ریزی، در مورد هدف‌گذاری هم واقع بین باشید. سعی کنید اهدافی را انتخاب کنید که از پس آنها برمی‌آیید.
- اهداف خود را به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم بندی کنید.
- اهداف بلند مدت در واقع چشم اندازی هستند که شما به دنبال رسیدن به آنها هستید.
- اهداف کوتاه مدت هم قدم‌های کوچکی می‌باشند که شما باید برای رسیدن به آن چشم انداز بپیمایید.
- سعی کنید اهداف خود را متناسب با ارزش‌های زندگی خود تعیین کنید.
تاثیر تمرکز و فضا بر مطالعه مفید چیست؟
فرض کنید که قرار است برای آزمونی که فردا باید در آن شرکت کنید درس بخوانید. برای این کار دو گزینه روبروی شماست. نخست اینکه به اتاق خود بروید، گوشی تلفن همراه و لپ‌‌تاپ و پلی‌استیشن خود را از دسترس خارج کنید و در کمال آرامش مطالعه کنید. راهکار دوم اما این است که کتاب و دفتر خود را برداشته، در پذیرایی بنشینید و همزمان که مسابقه فوتبال تیم محبوبتان را تماشا می‌کنید، درس بخوانید. به نظر شما بهترین انتخاب برای تجربه یک مطالعه مفید چیست؟
مسلما گزینه اول انتخاب به مراتب بهتری است، اما چرا؟ زمانی که شما جلوی تلویزیون اقدام به درس خواندن می‌کنید، نیمی از تمرکز شما معطوف به آن خواهد شد. به همین دلیل هم نمی‌توانید به خوبی مطالب را یاد بگیرید. به جای این کار بهتر است که به اتاق خود رفته و بعد از مرتب کردن آن مطالعه را شروع کنید.
نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که بهتر است قبل از شروع مطالعه، همه چیزهایی که به آنها نیاز دارید را در کنار خود بگذارید. از آب و مواد غذایی گرفته، تا هر کتاب و دفتری که ممکن است در حین درس خواندن به آن نیاز داشته باشید. سعی کنید تا جایی که ممکن است بیرون رفتن خود از اتاق یا محل درس خواندن خود را محدود کنید. بیرون رفتن از اتاق ممکن است که موجب از دست رفتن تمرکز شما شود.
استراحت حین مطالعه
یادتان باشد که حتی پیشرفته ترین ماشین‌ها و دستگاه‌ها هم به کمی استراحت نیاز دارند و در طول روز باید ساعاتی را خاموش باشند. اما بدن ما و مخصوصا مغزمان با تمام توانایی‌های خود، باز هم به استراحت نیاز دارد. پس هر ۲۵ دقیقه یکبار، ۵ دقیقه را به استراحت کردن اختصاص دهید. استراحت کردن در بین مطالعه باعث خواهد شد که مغز شما بخشی از انرژی خود را بازیابی کند. نوشیدن کمی آب و خوردن برخی خوراکی‌ها می‌توانند برخی از کارهایی باشند که شما در حین این استراحت‌ها می‌توانید انجام دهید. فقط فراموش نکنید، به هیچ عنوان از قندهای مصنوعی مثل شیرینی جات و کیک‌ها دوری کنند و آنها را با قندهای طبیعی جایگزین کنند.
نکته مهم: گرچه استراحت کردن در بین مطالعه بسیار مفید است، اما تا جایی که ممکن است سعی کنید از تخت خود دوری کنید. زمانی که ما درون تخت مطالعه می‌کنیم، خواب به صورت ناخودآگاه به سراغمان می‌آید. پس فرض کنید دور تخت شما حصاری کشیده شده و قادر نیستید وارد آن شوید!
دلیل مفید بودن تکنیک های مطالعه چیست؟
بعد از اینکه تمام شرایط را فراهیم کردید و از اهمیت استراحت در بین مطالعه آگاه شدید، نوبت به آن می‌رسد که کار را شروع کنید. اما چه چیزی می‌تواند در طول مطالعه و درس خواندن ما را یاری کند؟ بدون شک استفاده از تکنیک‌های مطالعه! بد نیست بدانید درس خواندن زمانی برای شما لذتبخش خواهد بود که با مهارت‌هایی مثل تندخوانی آشنا باشید. فردی که با تندخوانی آشناست، با سرعت و دقت بیشتری مطالب را مطالعه میکند. در نتیجه هم از زمانش بهتر استفاده میکند و هم درک بهتری از چیزی که مطالعه کرده خواهد داشت. این یعنی خستگی کمتر و یا دیرتر به سراغ یک فرد تندخوان خواهد آمد.
علاوه بر آن افرادی که مثلا با مهارت‌هایی مثل انواع خلاصه نویسی و یا نقشه کشی ذهنی آشنا هستند هم در جمع‌آوری مطالب و بعدا مرور آنها موفق‌تر خواهند بود. به یاد داشته باشید که هرچه شما در خلاصه نویسی بهتر عمل کنید، برای یادآوری مطالب به زمان و انرژی کمتری احتیاج خواهید داشت. اما سایر راهکارها برای تجربه یک مطالعه مفید چیست؟
خواب کافی!
در مورد استراحت بین مطالعه صحبت کردیم، اما استراحت قبل و بعد از آن چه؟ خواب کافی یکی از بزرگترین عواملی است که بر روی عملکرد مغز ما تاثیر می‌گذارد. زمانی که ما به اندازه کافی نخوابیم، مغز ما نیز فرصت استراحت کردن را پیدا نخواهد کرد. چنین کاری به مرور زمان قدرت مغز ما را کاهش خواهد داد. اگر دوست ندارید چنین اتفاقاتی برای شما بیفتد و در سنین بالاتر حتی اسیر بیماری‌هایی مانند آلزایمر و زوال عقل و سایر اختلالات حافظه نشوید، بهتر است از همین حالا برای خواب خود هم برنامه‌ریزی کنید.
علاوه بر میزان خواب، کیفیت خواب هم مهم است. سعی کنید قبل از خواب ذهن خود را از افکار منفی و اضافی خالی کنید. به جای آن می‌توانید نیم ساعت قبل از خواب مطالبی را که در طول روز مطالعه کردید را از روی یادداشت‌ها و خلاصه نویسی‌های خود یکبار مرور کنید. این کار هم اجازه ورود افکار منفی را به مغز شما نمی‌دهد و هم در یادگیری شما تاثیر مثبتی می‌گذارد. مغز ما هنگام خواب هم در حال تجزیه و تحلیل اتفاقات روز خواهد بود. برای همین هم گاهی اوقات ما شب‌ها خواب چیزی را خواهیم دید که در طول روز به آن فکر کرده‌ایم. در نتیجه بهتر است که این فرصت را در اختیار آن بگذاریم تا به مطالب مهمتر فکر کند!
دقیقه نودی نباشید!
آخرین جوابی که میتوان به سوال مطالعه مفید چیست داد این است که برای تجربه یک مطالعه خوب، سعی کنید هیچوقت درس‌های خود را رو هم تلمبار نکنید. دقیقه نودی بودن باعث خواهد شد که شما هیچوقت نتوانید به آن کیفیتی که دوست دارید مطالب را مطالعه کنید. زمانی که ما در طول ترم یا در مدت زمان مناسب درس‌های خود را مطالعه می‌کنیم، وقت کافی برای تمرین حل کردن و مرور آنها هم خواهیم داشت. اما درس خواندن در شب امتحان عملا این فرصت‌ها را از ما خواهد گرفت.
علاوه بر این نکته دیگری که درس خواندن در شب امتحان و لحظه آخر را دچار مشکل میکند، استرس است. شما هرچقدر هم که انسان ریلکس و آرامی باشید، وقتی با ۲۰۰-۳۰۰ صفحه کتاب روبرو می‌شوید که باید آنرا در طول شب مطالعه کنید، بدون شک دچار ترس و دلهره خواهید شد. این استرس و اضطراب تنها مربوط به تمام کردن مطالب درسی نیست. چیزی که از آن مهمتر است میزان یادگیری شماست. بدون شک یاد گرفتن این حجم از مطالب آنهم در زمان کوتاه کار بسیار دشواری خواهد بود. پس اگر دوست ندارید استرس شب امتحان امان شما را ببرد، بهتر است تمامی ۶ مرحله گذشته را مو به مو اجرا کنید!
مطالعه مفید چیست ؛ سخن پایانی
برخی استراتژی‌های دیگر هم می‌توانند به شما در کنترل این شرایط کمک کنند. از مرور کردن بر اساس منحنی یادگیری گرفته تا مطالعه گروهی به همراه دوستان همگی می‌توانند در بهبود یادگیری شما موثر باشند. سعی کنید تمام موارد گفته شده در این مقاله را مثل یک چک لیست اجرا کنید تا بهترین نتیجه را از آنها بگیرید.
برگرفته از:
و
